„Podmorničar“

Istorija

Dok istorija ratnih brodova traje koliko je duga istorija pomorstva istorija podmorničarstva počinje tek u 16 vijeku,a već od samog početka je to istorija isključivo jednog sredstva ratne tehnike. Trebalo je da prođe skoro četiri vijeka pa da se razviju sredstva koja mogu roniti u cilju izvršavanja zadataka  koji nisu vojni.

Prvi projejak podmornice izradio je 1580.godine engleski oficir Bourne, a prvu podmornicu je sagradio 1605 godine P.Magnu Pegelius.

Nema podataka o ovim podmornicama ali je vjerovatno da se radilo o malim drvenim trupovima obloženim masnom kožom.Godine 1620.holandski ljekar Cornelius van Drebbel (1572-1634) u službi engleskog kralja    Jemsa I sagradio je podmornicu po uzoru na pomenute prethodnike i prikazao vožnju po Temzi. Ronila je do dubine od 3 m,a kretala se pomoću 12 ručno pokretanih vesala.

Kasnije je sagradio još 2 podmornice za rušenje pomoću petardi podvodnog dijela lukobrana u LaRošu.Godine 1653 se pojavljuje podmornica Francuza De Sona ,a 1747 i 1773 Engleza Simonsa i Daya.

U periodu od 1866-86 pojavljuje se : torpedo-Lupis-Whiteheadov pronalazak,generator istosmjerne struje,periskop i eksplozioni motori koji će kasnije zamijeniti parne i vazdušne motore.Godine  1872 francuski konstruktor Goubet napravio je podmornicu vretenastog oblika za 2 člana posade i s električnim pogonom napajanim iz akumulatora. Američki konstruktor John Holland sagradio je 1875 godine malu(4,8×0,6 m) podmornicu Holland I pokretanu i naoružanu načelno kao i podmornice Tourtle.

Godine 1776 g.američki doktor i naučnik David Bushnel (1742-1824) izgradio jepodmornicu Turtle (Kornjača) da bi ustanici u ratu za nezavisnost mogli da napadaju britanske ratne brodove.Ovo je bila prva podmornica sa metalnim trupom.Ličila je na jaje što plovi.

Za kretanje napred- nazad i dublje- pliće, imala je po jedan odgovarajuće postavljen ručno pokretan Arhimedov vijak.Imala je i smjerno kormilo i tankove za poništavanje uzgona.Bila je opremljena i ručnim pumpama za izbacivanje vode,kompasom,dubinomjerom i cijevima za ventilaciju.Po obodu ulaznog otvora bila su okna za osmatranje.Napad je trebalo izvršiti pričvršćenjem mine na trup broda posebnim  oštrim vijkom kojim se upravljalo iz podmornice.Mina je imala 60-70 kg crnog baruta,konop za vezu sa vijkom za pričvršćenje i mehanizam za paljenje.Podmornicom je upravljao samo jedan čovjek.Bushnell je bio prvi čovjek koji  je svoje plovilo zasnovao i opremio na načelima koja su bila suštinska i odlučujuća za dalji razvoj podmornica i da je dokazao da se može izazvati eksplozija baruta i pod vodom kao i da je podvodni dio broda najosjetljiviji .On se može smatrati Ocem podmorničarstva.

Godine   1777  podoficir kopnene vojske Ezra Lee podmornicom Turtle pokušava napasti britansku fregatu Ezra Lee usidrenu ispred New Yorka ali nije uspio da pričvrsti minu.Dvij  godine kasnije amerikanac Robert Fulton ponudio je Direktoratu Francuske projekat podmornice Nautilus.

Ponuda nije prihvaćena ali je 1780 Napoleo prihvatio predlog.Izgrađeni metalni objekat imao je ručno pokretani vijak za podvodnu plovidbu,a sklopivo i iznutra upravljano jedro za površinsku plovidbu.Imala je 3 člana posade i naoružanje kao i Tourtle.Fulton je prilikom ispitivanja zaronio na 8 metara dubine i ostao pola sata pod vodom.Kasnije je postigao rekord od 6 sati pod vodom neprekidno u vodama ispred luke Brest.Uprkos uspjesima koje je postigao, podmornica nije prihvaćena ni u Francuskoj ,ni kasnije u

V.Britaniji.  Fulton  je 1810-te   godine u Americi gradi podmornicu Mute s pogonom parnog stroja ali umire i prekidaju se probe.

Godine 1851 javlja se nova podmornica u Evropi,Brandtaucher(vatreni ronilac) bavarskog artiljerijskog podoficira Wilhelma Bauera.Imala je čelični trup,pokretala se ručno i imala tegove za promjenu trima, a time i dubine.Četiri  godine kasnije  Bauer s podmornicom Le Diable Marin, koja je nosila minu na pramcu ,vrši probe u Rusiji,u Petrogradu i Kronštatu.

Za vrijeme secesionističkog rata u Americi (1861-1865) Južnjaci su izgradili dva tipa malih podmornica.

Prvi tip,David,bio je zapravo čamac bez nadvođa ,s parnim strojem i minom na pramčanoj motki kojom se moralo udariti u cilj da eksplodira.Godine 1863 sa takvom podmornicom je poručnik W.T.Glassel izvršio napad na monitor sjevernjaka New Ironsides.Monitor nije potopljen iako se smatralo da je napad uspio.Sa drugim tipom podmornice su južnjaci imali više uspjeha.Pod komandom poručnika Dixona podmornica Hundley potapa 17.02.1864.godine korvetu Housatonic od 1264 t, ali prilikom dejstva strada i sama.To je prvi uspjeh u podmorničkom ratovanju i jedini do I svejtskog rata.Hundley je sagrađena po projektu dvojice kapetana ,Mc.Klintocka i Hundleeya .Pokretala se ručno i sa 9 ljudi( zapovjednik  i  8 za pokretanje duge kol jenaste pogonske osovine)postizala brzinu od 4 čv.Na pramčanoj motki nosila je motku s minom što se zabadala u drveno korito broda i nakon udaljenja se aktivirala uzicom.

Godine 1867 dovršena je u Francuskoj nakon 5 godina gradnje podmornica Plongeur od 420/540 t.Prema projektu Charlesa Bruna i idejama Simeona Bourgoisa,kasnije admirala.Ona ima minu na pramčanoj motki ali ima porivni motor na komprimirani vazduh i po prvi put čamac za spasavanje koji se posebnim sistemom odvajao od trupa.Druga polovina XIX vijeka je obilovala graditeljima podmornica i pronalazačima koji su doprinosili razvoju podmornice.

Day je bio stolar i nije uzeo u obzir djelovanje pritiska vode, te je postao prva žrtva u podmorniča-rstvu.Nakon što je sretno prošao pri prvim probama koje su trajale 12 časova, u drugom pokušaju se utopio pošto je pritisak zdrobio njegovu konstrukciju ispred Yarmouta.